CIO in de achtervolging

Al jaren geleden schreven we dat de CIO in de achtervolging was. De mogelijkheden van en de eisen aan de IT (dienstverlening) nemen toe. Alleen de toepassing per organisatie bleef veelal achter; zeker in de beleving van de klanten van de CIO. Nu enkele jaren later zien we dat de situatie vergelijkbaar is gebleven. Er moet meer, er kan meer, het mag niet meer zoveel kosten en iemand moet het allemaal regelen, vaak werkend in een omgeving doordrenkt met dilemma's. Dit boek beschrijft een aantal actuele dilemma's van de CIO.

De CIO probeert zich - net als de CFO - naarstig door te ontwikkelen en uit te groeien tot business partner (zie ook Het speelveld van de CFO, Conijn, Everts, Koops, Uiterlinden, Tutein Nolthenius 2005). Dat dit geen makkelijke weg is blijkt alleen al aan de zoektocht naar namen en positionering, wel of geen CIO, CIO versus CTO of gewoon toch 'Career Is Over'. Hoe dan ook de weg van de CIO naar business partner is een weg vol uitdagingen.

De afgelopen jaren moest er een shared service centre worden gebouwd, diensten worden geleverd tegen marktconforme tarieven en ondertussen moest er gewerkt worden aan een robuuste flexibele en gestandaardiseerde/geconsolideerde IT omgeving. Bovendien moest één en ander (gaan) voldoen aan steeds groeiende (internationale) wet- en regelgeving. Overigens is daar, nu de economie weer aantrekt, de roep om innovatie bij gekomen. Zeker de financiële sector is dusdanig informatie-intensief dat vernieuwing niet alleen een grote IT component heeft maar veelal ook een sterke drijfveer vanuit IT heeft. En dat alles werkend in wat Van Kooten en de Bie zo mooi het "én-én model" noemden: het moet allemaal, liefst tegelijkertijd. Vrijwel niemand kan het zich permitteren te kiezen en één van bovenstaande zaken niet te doen.

Gelukkig ontstaat de laatste jaren steeds meer het besef dat IT niet een uitdaging is van de CIO alleen. Andere niet-IT bedrijfsonderdelen gaan in toenemende mate ook nadenken over wat zij zouden willen en kunnen met IT en mengen zich daarmee gelukkig in het oplossen van de (bij IT behorende) dilemma's (analoog aan het speelveld van de CFO, moeten we in feite spreken over het reconsiliëren van dilemma's, vrij naar de theorie van Trompenaars. Voor een meer gedetailleerde uitleg van deze zeer waardevolle theorie verwijs ik graag ondermeer naar bovengenoemd boek). Daarbij komt bovendien het besef dat ook IT vaak een 'shared' service centrum is. Omgaan met shared services en dus omgaan met gedeelde resources vergt ook van gebruikers en klanten een 'mind-set' gericht op samenwerken.

Gelukkig zijn ook veel CIO's succesvol en creatief bij het oplossen van de dilemma's. Het speelveld van de CIO is ook zo uitdagend, omdat over de invulling van de dilemma's heel verschillend wordt gedacht. Voor dit boek hebben we een aantal spraakmakende CIO's gevraagd om commentaar te leveren op een aantal stellingen. Er is voor gekozen om deze blokken apart in het boek op te nemen om zo het interview als geheel in te kunnen zien en het willekeurig quoten te voorkomen. Bij deze willen we alle geïnterviewden nogmaals hartelijk bedanken voor het geven van hun mening en het delen van hun ervaring.

We hebben geprobeerd een overzicht te geven van de hedendaagse dilemma's, gebaseerd op marktonderzoek en natuurlijk op onze praktijkervaring. Ons doel is daarmee om handvatten te geven aan CIO's en vooral ook aan al die anderen die afhankelijk zijn van IT. Handvatten om hun dilemma bespreekbaar te maken en begrip te krijgen voor de achterliggende problematiek.

Het eerste hoofdstuk behandelt de drijfveren, uitdagingen en dilemma's van het shared service centre. Er wordt kort ingegaan op de verschillende ontwikkel stadia die elk shared service centre kent aan de hand van de uitdagingen en doelen per stadium. Op basis van dit ontwikkelmodel is het eenvoudig(er) om te bepalen waar een shared service centre staat, wat de uitdagingen zijn in die fase voor zowel klant als CIO en hoe een te kiezen strategie moet worden onderbouwd.

Het tweede hoofdstuk beschrijft de problematiek van complexe applicatielandschappen, het ontstaan ervan en de mogelijke oplossingsrichting. Het geeft bovendien een aantal aanknopingspunten op basis waarvan een aanpak kan worden samengesteld.

Het derde hoofdstuk gaat in op de schier oneindige hoeveelheid wet- en regelgeving waarmee inmiddels ook de CIO is overstelpt in de afgelopen jaren. We kijken naar achtergrond en (gebrek aan) samenhang, aan de uitdaging die aan naleving hangt en natuurlijk ook hoe compliancy als hefboom kan worden gebruikt tot structurele verbetering.

Het vierde hoofdstuk behandelt een onderwerp dat weer terug is van weggeweest: innovatie. Er wordt kort ingegaan op de verschillende vormen van innovatie, het speciaal ontwikkelde IPCOE-model en vervolgens wordt er ingegaan op de manier waarop de CIO een bijdrage zou moeten leveren aan het innovatief vermogen van een organisatie.

Het vijfde hoofdstuk gaat in op de vraag achter demand management. Wie wil nu wat van de CIO en hoe wordt dat vormgegeven. In dit hoofdstuk worden de gangbare modellen kort toegelicht, de situationele factoren kort behandeld om tot slot een overall model te presenteren, verklarend voor de ontwikkeling van de relatie tussen de CIO en de overige bedrijfsonderdelen.

We wensen u veel leesplezier en houden ons aanbevolen voor uw suggesties en commentaar.

Namens Atos Consulting, World Class IT,

Pieter Hofman / Edwin Tuin