Vesting Europa of terugkeer naar de natiestaat?

De feitelijke ontwaarding van de natiestaat gaat samen met een groeiende invloed van de Europese Unie. De wens om de EU in een politieke federatie te veranderen krijgt niet overal steun. Integendeel. Veel Europeanen zien liever een herstel van de nationale soevereiniteit inclusief een hervestiging van landsgrenzen.

Deze wens tot begrenzing wordt gevoed door de instroom van illegalen en vluchtelingen die veelal uit een islamitische cultuur komen. Media en politiek kijken ondertussen weg van de spanningen tussen allochtonen en autochtonen: liever richten zij hun pijlen op Rusland. Maar lang niet iedereen wenst in de oude vijand de nieuwe vijand te zien.

In Europa staan nu twee partijen tegenover elkaar: voorstanders van de EU versus pleitbezorgers van de natiestaat die deel moet uitmaken van een - om het in de woorden van de Gaulle te zeggen - 'Europa der Vaderlanden'. Deze tegenstelling tussen 'eurofielen' en 'eurosceptici' speelt in ieder EU-land. In Midden-Europese landen van de Visegrádgroep heeft de kritische houding jegens de EU intussen geleid tot een scherpe opleving van nationaalconservatief gedachtegoed.

Of de Europese politiek in de 21e eeuw terugkeert naar de natiestaat, danwel kiest voor een uitbreiding en verdieping van de EU, is onduidelijk. Wel kan nu al worden vastgesteld dat de geopolitieke ontwikkelingen in Noord-Afrika en Oekraïne ons weinig tijd laten om een passend antwoord te vinden.

Deze bundel, waarin auteurs met diverse standpunten aan het woord komen, probeert een bijdrage te leveren aan het inzichtelijk maken van deze processen.