Steeds meer vraagt men om 'hard bewijs': in de zuivere wetenschap en ook bij het voorschrijven van medicatie, toepassing van behandelingen, sociale interventies en zelfs bij de invoering van overheidsbeleid. De vragen 'Is het waar?' en 'Werkt het?' moeten worden beantwoord op een manier die evidence based is. Kan dat altijd?



In zijn afscheidscollege als hoogleraar psychiatrische aspecten van de rechtspraktijk in Utrecht betoogt de auteur dat deze benadering, gebaseerd op hard bewijs – evidentie –, volstrekt legitiem is en ons veel heeft opgeleverd. Wij zijn zo in staat gebleken de werkelijkheid ten dele onder controle te krijgen en te beheersen. Zij dekt echter niet het hele veld van de wetenschap: dat zou een nodeloze inperking zijn. Er is ook een interpreterende benadering in de wetenschap mogelijk, die toetsbare inzichten verschaft, die echter niet in maat en getal geleverd worden. Deze benadering is ook volstrekt legitiem, staat in een lange traditie en heeft veel genuanceerd inzicht geboden. Deze interpreterende weg staat momenteel onder druk, niet vanuit de wetenschap zelf, maar vanuit de 'ideologie van het getal' en een daarmee verbonden determinisme.



De kwestie is van speciaal belang voor de forensische psychiatrie. De vraag naar de toerekeningsvatbaarheid laat zich niet evidence based beantwoorden, maar dat is nog geen reden om het begrip en de daarachter liggende vraag van de wilsvrijheid te laten vallen. De wilsvrijheid is geen achterhaald begrip en er zijn, zo betoogt de auteur, wel degelijk wetenschappelijk verantwoorde uitspraken over de toerekeningsvatbaarheid te doen.



Dit afscheidscollege is zo ook een bijdrage aan het publieke debat over 'wat wetenschap is', en over de manier waarop essentiële kenmerken van de mens, zoals verantwoordelijkheid en wilsvrijheid, in de wetenschap ingang kunnen vinden. 



Dit boek is met name interessant voor wetenschappers op het gebied van de forensische psychiatrie, het straf(proces)recht en de criminologie.