De Libris Literatuur Prijs 2020 gaat naar Sander Kollaard voor zijn roman Uit het leven van een hond. 

“Het boek is groots in zijn eenvoud, Wij hebben gekozen voor een roman, die de lezer laat nadenken over de waarde van een mensenleven. Een boek met een positief mensbeeld, dat ons schokken van herkenning heeft bezorgd, lessen in levenskunst en oprecht leesplezier.”

De andere genomineerden waren Saskia de Coster, Wessel te Gussinklo, Oek de Jong, Marijke Schermer en Manon Uphoff.

Na ‘19 x Bella en de 20e is zoek’ (2017), negentien ‘sliertgedichten’ over een meisje uit de provincie die in de grote stad in een ‘dienstje’ treedt, is Cor Gout met '19 x Dans, smalle man, dans' in dezelfde jaren vijftig en in Den Haag gebleven.

In onopgesmukt proza beschrijft hij de herinneringen van de jonge Tom aan zijn vader, die hem op zijn achtste jaar ontviel. Samen met de tekst brengen de prenten van Harrie Geelen de herinneringen van Tom tot leven.

De hel en andere bestemmingen van Madeleine Albright: de prachtige memoires van een van de inspirerendste vrouwen uit de Amerikaanse politiek.

Als Madeleine Albright in 2001 terugtreedt als eerste vrouwelijke minister van Buitenlandse Zaken van de Verenigde Staten, wordt haar gevraagd hoe zij herinnerd wil worden. 'Ik wil niet herinnerd worden,' antwoordt ze, 'ik ben er nog steeds en ik wil dat elke fase van mijn leven spannender is dan de voorgaande.' Op dat moment overziet Albright haar mogelijkheden: ze kan schrijven, lesgeven, reizen, lezingen geven, een bedrijf beginnen, strijden voor meer democratie, opkomen voor vrouwen, campagne voeren voor politieke kandidaten en meer tijd besteden aan haar kleinkinderen. Ze besluit om het allemaal te doen.

Al meer dan twintig jaar is ze constant bezig en ze leert nog elke dag. Ze bewandelt haar eigen pad en is tegelijkertijd in staat om een stem te geven aan de miljoenen mensen die smachten naar respect, ongeacht hun gender, achtergrond of leeftijd.

De Socratesbeker 2020 is uitgereikt aan Donald Loose voor zijn prachtige boek Over vriendschap. Daarmee werd het bekroond tot het meest urgente, oorspronkelijke en prikkelende Nederlandstalige filosofieboek van het afgelopen jaar.

De jury heeft gekozen voor het boek dat zij filosofisch het stevigst doortimmerd achtte, een boek dat een brug slaat naar de publieksfilosofie vanuit de academische filosofie, door een uitzonderlijke filosofische precisie te combineren met een thema dat eenieder aangaat. 

Oorlogen en epidemieën zijn vanouds de grootste gevaren die de mens bedreigen. Geen Europeaan die dacht een van beide nog mee te zullen maken in ons deel van de wereld, in de huidige tijd – totdat begin 2020 de coronapandemie uitbrak. Plotseling werden ook wij in het welvarende Europa geconfronteerd met een gigantisch gevaar. De hele samenleving kwam tot stilstand.

In zijn in 2019 verschenen ‘Grote verwachtingen’ stelt Geert Mak een denkbeeldige geschiedenisstudent uit 2069 aan ons voor. Mak overpeinst: ‘Ik zou natuurlijk dolgraag meekijken over de schouder van die student die na een halve eeuw over onze tijd een scriptie schrijft. Een vrolijk verhaal wordt het niet, vrees ik, maar zeker interessant.’ 

In deze epiloog richt Mak zich opnieuw tot die student, tot zijn eigen verbazing. Want wie had kunnen denken dat hij zo snel al zou moeten getuigen van de grootste maatschappelijke ontwrichting sinds de Tweede Wereldoorlog?

Lange tijd gold de vagebond als een louche figuur zonder een vaste plaats in de maatschappij. Dat veranderde in de negentiende eeuw: kunstenaars en andere eigenzinnige geesten identificeerden zich met de vagebond. Ze verafschuwden de burgerlijke wereld met haar bezitsdrang en commercie.

Deze dwarsdenkers liepen vooruit op een trend in onze eigen tijd. Veel jongeren kiezen voor alternatieve levenswijzen. Omdat ze de huizenprijzen in de stad niet meer kunnen betalen of omdat ze het kapitalistische systeem principieel verwerpen, trekken ze op goed geluk rond en bouwen een tiny house aan de rafelrand van de samenleving. Verbeelding, liefde voor de natuur en vrijheidszin staan voorop!

In zijn Handboek voor de vagebond presenteert Léon Hanssen belangrijke woordvoerders van deze nieuwe stijl van zwerven, wonen en kritisch denken. Van Henry David Thoreau met zijn klassieke pleidooi voor een leven in de bossen tot de Engelse schuurbewoonster en schrijfster Catrina Davies nu: zij tekenen voor een levenshouding die voor ons allemaal zeer inspirerend kan zijn.

Vanaf de jaren tachtig van de vorige eeuw werd in tal van landen het liberale denken dominant. Ook in Nederland koos de overheid als het even kon voor deregulering, privatisering en marktwerking.

Hoewel die agenda ontegenzeggelijk voordelen had, bracht ze ook problemen mee, zoals een groeiende ongelijkheid tussen rijk en arm, flexibilisering van de vaste baan, meer asociaal gedrag en een breed levend gevoel dat de nationale gemeenschap erodeert.

Velen tonen zich daarover bezorgd, maar slechts weinigen hebben een helder antwoord op de vraag wat er met de Nederlandse samenleving is gebeurd. Die vraag komt in dit boek op genuanceerde wijze aan bod, waarbij tevens duidelijk wordt op wat voor manier we de huidige problemen kunnen oplossen.

'De spiegel & het licht' is het daverende slotdeel van de Wolf Hall-trilogie, waarin Hilary Mantel de laatste jaren traceert in het leven van Thomas Cromwell, de jongeman die vanuit het niets de toppen van de macht weet te bereiken.

Ze smeedt een allesomvattend portret van jager en prooi, van een woelige strijd tussen zowel het heden en het verleden als tussen de koninklijke wil en de visie van een common man: van een modern land dat zichzelf door conflict, gedrevenheid en moed vormgeeft.