Je bent te gek. Moeten we dat positief of negatief opvatten?

Soms bewonderen we mensen omdat ze buitengewone dingen doen, bijvoorbeeld de Elfstedentocht zwemmen. Soms vinden we iemand te gek om serieus te nemen, bijvoorbeeld als hij een vergiet op zijn hoofd draagt omdat hij in het Vliegend Spaghettimonster gelooft. Het komt ook voor dat de rechter moet oordelen of iemand te gek is om hem verantwoordelijk te houden voor de misdaad die hij heeft begaan of dat het te gek voor woorden is dat iemand, omdat hij er anders uitziet dan de gemiddelde werknemer, is ontslagen.



Als rechters een vraag met deze strekking krijgen voorgelegd, kunnen ze het antwoord niet eenvoudig vinden door een wetboek open te slaan. In de wet staat wel dat discrimineren verboden is en dat iedereen het recht heeft op gelijke behandeling. Maar daarmee hebben ze nog geen antwoord op vragen over wat normaal en wat te gek is.

In wezen gaat het om een heel serieus probleem. Mensen verdragen het slecht als iemand anders is of zich anders gedraagt dan zijzelf en zijn geneigd om daarop afwijzend te reageren en te zeggen: doe normaal. Dat kan tot discriminatie leiden. Maar wanneer is onderscheid maken discriminatie? Moeten rechters de sociale norm volgen of juist personen beschermen die niet aan deze sociale norm voldoen? Rechters zijn evenwichtskunstenaars, lukt het ze ook om het optimale evenwicht tussen homogeniteit en diversiteit te vinden? Oordeelt u zelf.



Ashley Terlouw is hoogleraar rechtssociologie aan de Radboud Universiteit. Dat wil zeggen dat ze bestudeert welke invloed het recht heeft op de maatschappij en andersom.

Dit boek is geen wetenschappelijke publicatie maar bedoeld om een breed publiek inzicht te geven in hoe we omgaan met normen over wie en wat normaal is.