De geschiedenis van het Rivierenland staat, uiteraard, in het teken van rivieren: de Neder-Rijn, de Linge, de Waal en de Maas. Vele eeuwen hadden zij al meanderend vrij spel en lieten ze hun sporen achter in het landschap. In de Middeleeuwen werden de rivieren enigermate bedwongen. Het netwerk van de vele huidige buurtschappen, dorpen en enkele kleinere steden kreeg toen vorm.
Al die eeuwen hebben de rivieren rampspoed en voorspoed gebracht: rampspoed bij dijkdoorbraken en overstromingen; voorspoed omdat ze zorgden voor een vruchtbare bodem, belangrijke verkeersaders waren en vissers een bestaansmogelijkheid boden. De rivieren gaven het gebied ook militaire betekenis. Het Rivierenland was herhaaldelijk frontgebied en maakte deel uit van de grote waterlinies. In tijden van vrede konden de inwoners zich richten op de belangrijkste economische activiteiten in dit gebied, landbouw, tuinbouw (fruitteelt) en het houden van vee op de komgronden. De industriële ontwikkeling is altijd beperkt gebleven en heeft zich geconcentreerd rond Tiel, Culemborg, Geldermalsen en Zaltbommel.
Aan de hand van de belangrijkste historische kaarten verklaart de Historische atlas van het Rivierenland de verrassende eigenheid van de Nederbetuwe en de Gelderse waarden.