In de korte roman Fone Kvas (Jiddisj voor ‘De dwaas’) volgen we ingenieur Rafaïl Lvovitsj Belokrinitski die in 1937, op het hoogtepunt van de Stalinterreur, wordt opgepakt en naar de gevangenis wordt afgevoerd. Hij gaat uit van een misverstand en verwacht dat zijn onschuld snel duidelijk zal worden. Als dat niet het geval blijkt, bedenkt hij een list om aan de ergste martelingen en het grote geweld te ontsnappen. Hij bekent een ingewikkelde sabotageactie waarvan later zal blijken, zo hoopt hij, dat ze technisch onmogelijk en dus verzonnen is. Alleen: wat zullen zijn ondervragers denken en doen? Wat vermag de fantasie tegen de ontspoorde logica van de Stalinterreur?

Georgi Demidov verbleef tussen 1938 en 1951 in de strafkampen van Stalin. Na zijn vrijlating legde hij, ondanks een publicatieverbod, in literaire vorm getuigenis af over die periode. In 1980 werden al Demidovs manuscripten door de KGB in beslag genomen, in 1987 overleed hij in de overtuiging dat zijn volledige werk verloren was gegaan. Maar na de ineenstorting van de Sovjet-Unie slaagde zijn dochter erin haar vaders bewaard gebleven manuscripten terug te krijgen. Meer dan dertig jaar later verovert zijn werk de wereld.

Georgi Demidov (1908-1987) was wetenschapper en schrijver. In 2021 nam de kort daarna in Rusland verboden burgerrechtenorganisatie Memorial het initiatief om zijn verzameld werk uit te geven. Fone Kvas schreef Demidov in 1964. Het is zijn eerste boek dat in Nederlandse vertaling verschijnt.