Ontheemd

ESSAYS

Onze cultuur lijdt aan een intens gevoel van ontheemding, doordat de culturele surrogaten die ons tekort opvullen van het ‘er alleen voor staan’ – te beginnen met de knuffel of het dekentje dat ons door de nacht helpt – niet meer functioneren. Mede vanuit dit inzicht van filosofe/psychoanalytica Julia Kristeva bouwt Kris Pint zijn vertoog In het spoor van de apen op.

Richard de Brabander steunt in zijn essay Derrida’s klaagzang van de ontheemde op de Franse literair criticus en filosoof Jacques Derrida, die vaststelde dat de westerse metafysica zich baseert op een absoluut fundament: Goed, de Idee, de Rede, de Mens, de Natuur. Maar spreekt de woordvoerder van het Absolute voor iemand anders of voor zichzelf? Wat de toegang tot het Absolute mogelijk maakt, maakt het tegelijkertijd onmogelijk. De ervaring van aporie (niet-doorgang) is de ervaring van de ontheemding.

In zijn essay Andreas Burnier tussen utopie en dystopie komt Jaap Goedegebuure te spreken over De droom der rede (1982), waarin Andreas Burnier onder haar eigen naam C.I. Dessaur de alles en iedereen dominerende rationaliteit plaatst tegenover de kwetsbare intuïtie, en in deze strijd de ‘totale’ androgyne mens verdedigt.

Met betrekking tot dat laatste voegt Elisabeth Lockhorn zich in haar essay Andreas Burnier, een twintigste-eeuwse savante, bij Jaap Goedegebuure: Burnier is ontheemd in haar sekse, eigenlijk een jongen in een vreemd lichaam.

Stijn Out onderwierp zich aan een digitale detox en leerde daaruit dat de rust van een omgeving een basis-ingrediënt is voor het kunnen ervaren van schoonheid (Thuiszijn in het digitale tijdperk, ingeleid door Cor Gout).

Gerard Termorshuizen vertelt in Indische mensen in Den Haag 1930–1940, geportretteerd door Herman Salomonson, alias Melis Stoke over de moeite die het oud-Indischgasten kostte te wennen aan de nogal bekrompen Nederlandse gewoonten, verwend als ze waren door ‘het ruime leven’ in Indië.

KORTE VERHALEN

Solli Asemani

Boudewijn van Houten

Marcel Ozymantra

Michiel Ramakers

Kees Ruys

Dieuwke van Turenhout

Henriette van Wermeskerken

GEDICHTEN

Daniel Bras

Els de Groen

Brigitte Spiegeler

Christophe Vansteeland

Theo van der Wacht

BEELD

Panopticum Berlin:

Wim Hardeman, Onno Schilstra