Joep, een echt voetbaldier, is net verhuisd met zijn gezin van zijn geliefde Brabant naar Friesland om een nieuwe functie te gaan vervullen voor zijn werk. Om goed te integreren en aan zijn voetbalinstinct gehoor te geven, wordt hij lid van de lokale club Sport Vereent. Daar komt hij al snel in aanraking met allerlei culturele verschillen en leert hij de betekenis van Friese begrippen als de Geitefok en de Berkoperbal kennen. Hij blijkt als Brabander best te passen in het land van de pompeblêden.
Dan wordt Joep als militair op missie uitgezonden naar Afghanistan. Voetbal blijkt een aangename afleiding in een omgeving die niet altijd even prettig is. Naast voetbal gebruikt Joep zijn verwondering en humor om door de uitzending heen te komen en daarmee het verdriet en gemis van het thuisfront te verwerken. Hij beschrijft daarbij de grote sportevenementen zoals het EK voetbal en de Olympische Zomerspelen van het jaar 2016, en hoe die wel en niet beleefd worden in Afghanistan.
Joep Henst laat in Het eerste én het laatste jaar zien hoe alledaagse dingen bijzonder kunnen worden, als je ze maar wilt zien.