In de jaren tachtig van de vorige eeuw kregen Amsterdamse stadsarcheologen een unieke kans. Op een kaalgeslagen terrein in het centrum van de stad mochten ze graven op de plek van twee verdwenen huizenblokken. De blokken hadden gestaan op het voormalige eiland Vlooienburg, dat ooit met het Waterlooplein het hart van de Amsterdamse Jodenbuurt vormde. Enkele jaren later zou op deze plek het stadhuis-muziektheater, beter bekend als de Stopera, onder groot verzet verrijzen. Dit betekende het definitieve einde van bijna vier eeuwen wonen en werken op Vlooienburg. Waarom moest de woonbuurt wijken voor het stadhuis-muziektheater, wie woonden er en hoe zijn Vlooienburg en het Waterlooplein eigenlijk ontstaan? Het Joods Historisch Museum duikt met dit boek en de gelijknamige tentoonstelling 'Waterlooplein. De buurt binnenstebuiten in de geschiedenis van deze Amsterdamse wijk'.



Vierhonderd jaar lang drukten de bewoners van Vlooienburg en het Waterlooplein, van wie velen joods, hun stempel op de buurt. Soms is dat nog zichtbaar, bijvoorbeeld in de vorm van gebouwen of monumenten. Maar vaker zijn sporen van vroegere bewoners te vinden in het archief, in verzamelingen en museumcollecties of onder de grond, in het binnenste van de buurt zelf.



Archeologen van het onderzoeksproject Diaspora en identiteit van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek namen de vondsten uit de jaren tachtig opnieuw onder de loep. Wat zij ons nu over de vroegste bewoners vertellen, is te lezen in dit boek. In combinatie met artikelen over de latere periodes en kleurrijk beeldmateriaal geeft dit boek een beeld van het ontstaan, de bloei en de afbraak van een iconische Amsterdamse buurt.