Vertaling Alberic Bruschke ocso, Liesbeth Dullaert, Maria van Mierlo, Remco van Mulligen, Hans van Raalte, Jo Vossen, Karel Wiecherink
Inleiding Mirko Breitenstein


Thuis is ongetwijfeld één van de mooiste contemplatieve traktaten die het westerse monnikendom rijk is. Deze anonieme cisterciënzertekst uit de late twaalfde eeuw, traditioneel aan Bernardus van Clairvaux toegeschreven, is in werkelijkheid een compilatie van teksten van verschillende herkomst, die niettemin één geheel vormen. Het document is tevens één van de oudste verhandelingen uit de hoge middeleeuwen over de problematiek van schuld, het geweten en de eigen verantwoordelijkheid. Zijn omvangrijke verspreiding, geattesteerd door bijna vijfhonderd handschriften en vele omzettingen in de volkstalen, onderstreept zijn betekenis en populariteit. Als geen ander geschrift weet dit traktaat de nieuwe mentaliteitsethiek van de twaalfde eeuw, met zijn accenten op individualiteit en innerlijkheid, te actualiseren. De sprekende beelden die het daarbij gebruikt, werken door tot in de moderne tijd.