Nils Uddenberg was zijn leven lang vastbesloten nooit de verantwoordelijkheid voor een huisdier op zich te nemen. Maar als hij op een winterdag een kleine zwerfkat in zijn tuin ontdekt, betekent dat het begin van een relatie tegen wil en dank. De kat lijkt vastbesloten niet meer te vertrekken en van lieverlee krijgen de twee een band. Langzaam maar zeker nestelt de zwerfkat zich in het leven van de oude man.
Met de nodige humor en zelfreflectie beschrijft Uddenberg hoe zijn leven verandert nadat de kat bij hem is ingetrokken. De gevoelens die zij bij hem oproept, verbazen hem en al snel realiseert hij zich dat hij onherroepelijk is gaan houden van dit kleine, gevlekte dier. Als emeritus hoogleraar psychologie probeert hij zichzelf, maar ook de kat te doorgronden.
De oude man en de kat is zowel een hartstochtelijke liefdesverklaring als een originele, psychologische zoektocht naar de verhouding tussen mens en dier.