De afgelopen 25 jaar (2000-2025) heeft archeologisch onderzoek in Nederland een grote vlucht genomen, met name door nieuwe wetgeving. Er zijn in deze periode naar schatting zo’n 3000 grotere en kleinere opgravingen gedaan, die een veelvoud hiervan aan resultaten hebben opgeleverd. Honderdduizenden vondsten zijn letterlijk ‘boven het maaiveld’ gekomen.

Met ‘Boven het maaiveld’ toont het Rijksmuseum van Oudheden een staalkaart van de Nederlandse en de Caribische archeologie. Maar liefst 61 auteurs die tot het archeologische werkveld behoren, vertellen wat de afgelopen 25 jaar aan kenniswinst heeft opgeleverd. Ze verhalen over wat hun onderzoeken bijzonder en interessant maakt en welke nieuwe zienswijzen en ontdekkingen er in deze periode zijn bijgekomen.

Elke archeologische vindplaats en vondst heeft zijn eigen betekenis of waarde. Een vondst kan een wetenschappelijk of historisch belang hebben, maar ook een ander perspectief bieden. Daarbij gaat het over meer dan het feitelijke archeologische verhaal van de vondsten en vindplaatsen die in de bodem of onder water zijn aangetroffen. Het gaat met name om de waarde van de vondsten. Waarom zijn ze van belang, interessant of een essentiële bijdrage aan onze geschiedenis? Geïnspireerd op verhalen, wetenschappelijke onderzoeken, kenniswinst en emoties die achter een vondst schuilgaan, wordt in dit boek een rijke archeologische ‘schatkist’ geopend.