De 41-jarige Ruben Katz vertelt vanuit een Nederlandse gevangeniscel over zijn leven. Met vervalste Joodse identiteitspapieren wil het gezin Katz in 1990 de hoofdstad Riga van de Sovjetrepubliek Letland verruilen voor Tel Aviv, maar blijft hangen in Amsterdam. Terwijl moeder het verdriet om hun in Riga begraven dochter nauwelijks te boven komt en steeds verder wegkwijnt, proberen vader en zoon Katz ieder op hun eigen manier zo snel mogelijk te integreren.
Vader Katz begint een instituut voor Duitse taal- en letterkunde, terwijl Ruben Katz na zijn rechtenstudie begint te werken voor de Nationale Armenloterij, een filantropisch rattenbolwerk. Zijn obsessie voor Phaedra, de dochter van de puissant rijke loterijbaas, voert Ruben Katz uiteindelijk naar het moderne Rusland, waar hij lid wordt van het Siberisch Front, een schimmige organisatie van Europeanen die Moskou verkiezen boven Brussel.
In de van hem bekende energieke en beeldende stijl schetst Waterdrinker een onvergetelijk portret van het huidige Nederland en de neoliberale wereld op drift. Maar bovenal is De rat van Amsterdam een aangrijpend verhaal over liefde, waarin thema’s als emigratie, ontheemding, alsook het eeuwige verlangen naar zingeving en geluk in dit ondermaanse aan bod komen.
De Libris Literatuur Prijs 2020 gaat naar Sander Kollaard voor zijn roman Uit het leven van een hond.
“Het boek is groots in zijn eenvoud, Wij hebben gekozen voor een roman, die de lezer laat nadenken over de waarde van een mensenleven. Een boek met een positief mensbeeld, dat ons schokken van herkenning heeft bezorgd, lessen in levenskunst en oprecht leesplezier.”
De andere genomineerden waren Saskia de Coster, Wessel te Gussinklo, Oek de Jong, Marijke Schermer en Manon Uphoff.
Na ‘19 x Bella en de 20e is zoek’ (2017), negentien ‘sliertgedichten’ over een meisje uit de provincie die in de grote stad in een ‘dienstje’ treedt, is Cor Gout met '19 x Dans, smalle man, dans' in dezelfde jaren vijftig en in Den Haag gebleven.
In onopgesmukt proza beschrijft hij de herinneringen van de jonge Tom aan zijn vader, die hem op zijn achtste jaar ontviel. Samen met de tekst brengen de prenten van Harrie Geelen de herinneringen van Tom tot leven.
De hel en andere bestemmingen van Madeleine Albright: de prachtige memoires van een van de inspirerendste vrouwen uit de Amerikaanse politiek.
Als Madeleine Albright in 2001 terugtreedt als eerste vrouwelijke minister van Buitenlandse Zaken van de Verenigde Staten, wordt haar gevraagd hoe zij herinnerd wil worden. 'Ik wil niet herinnerd worden,' antwoordt ze, 'ik ben er nog steeds en ik wil dat elke fase van mijn leven spannender is dan de voorgaande.' Op dat moment overziet Albright haar mogelijkheden: ze kan schrijven, lesgeven, reizen, lezingen geven, een bedrijf beginnen, strijden voor meer democratie, opkomen voor vrouwen, campagne voeren voor politieke kandidaten en meer tijd besteden aan haar kleinkinderen. Ze besluit om het allemaal te doen.
Al meer dan twintig jaar is ze constant bezig en ze leert nog elke dag. Ze bewandelt haar eigen pad en is tegelijkertijd in staat om een stem te geven aan de miljoenen mensen die smachten naar respect, ongeacht hun gender, achtergrond of leeftijd.
De Socratesbeker 2020 is uitgereikt aan Donald Loose voor zijn prachtige boek Over vriendschap. Daarmee werd het bekroond tot het meest urgente, oorspronkelijke en prikkelende Nederlandstalige filosofieboek van het afgelopen jaar.
De jury heeft gekozen voor het boek dat zij filosofisch het stevigst doortimmerd achtte, een boek dat een brug slaat naar de publieksfilosofie vanuit de academische filosofie, door een uitzonderlijke filosofische precisie te combineren met een thema dat eenieder aangaat.
Oorlogen en epidemieën zijn vanouds de grootste gevaren die de mens bedreigen. Geen Europeaan die dacht een van beide nog mee te zullen maken in ons deel van de wereld, in de huidige tijd – totdat begin 2020 de coronapandemie uitbrak. Plotseling werden ook wij in het welvarende Europa geconfronteerd met een gigantisch gevaar. De hele samenleving kwam tot stilstand.
In zijn in 2019 verschenen ‘Grote verwachtingen’ stelt Geert Mak een denkbeeldige geschiedenisstudent uit 2069 aan ons voor. Mak overpeinst: ‘Ik zou natuurlijk dolgraag meekijken over de schouder van die student die na een halve eeuw over onze tijd een scriptie schrijft. Een vrolijk verhaal wordt het niet, vrees ik, maar zeker interessant.’
In deze epiloog richt Mak zich opnieuw tot die student, tot zijn eigen verbazing. Want wie had kunnen denken dat hij zo snel al zou moeten getuigen van de grootste maatschappelijke ontwrichting sinds de Tweede Wereldoorlog?
Lange tijd gold de vagebond als een louche figuur zonder een vaste plaats in de maatschappij. Dat veranderde in de negentiende eeuw: kunstenaars en andere eigenzinnige geesten identificeerden zich met de vagebond. Ze verafschuwden de burgerlijke wereld met haar bezitsdrang en commercie.
Deze dwarsdenkers liepen vooruit op een trend in onze eigen tijd. Veel jongeren kiezen voor alternatieve levenswijzen. Omdat ze de huizenprijzen in de stad niet meer kunnen betalen of omdat ze het kapitalistische systeem principieel verwerpen, trekken ze op goed geluk rond en bouwen een tiny house aan de rafelrand van de samenleving. Verbeelding, liefde voor de natuur en vrijheidszin staan voorop!
In zijn Handboek voor de vagebond presenteert Léon Hanssen belangrijke woordvoerders van deze nieuwe stijl van zwerven, wonen en kritisch denken. Van Henry David Thoreau met zijn klassieke pleidooi voor een leven in de bossen tot de Engelse schuurbewoonster en schrijfster Catrina Davies nu: zij tekenen voor een levenshouding die voor ons allemaal zeer inspirerend kan zijn.
Valerie Hansen laat ons zien hoe er rond het jaar 1000 op verschillende plekken ter wereld grote expedities opgetuigd werden. Hoe de Vikingen hun weg vonden naar Noord-Amerika, hoe de islam zich verspreidde naar Zuid-Europa en oostwaarts richting India en hoe de Chinezen met grote schepen het ruime sop kozen.
Zadie Smith probeert orde aan te brengen in de wirwar van gevoelens en gedachten die bij haar opkwamen door alle gebeurtenissen van de afgelopen maanden. Het zijn bovenal persoonlijke essays: bescheiden per definitie, bondig uit noodzaak.
John Hersey beschrijft zes overlevenden, allen met verschillende achtergronden. Ze begeven zich in een troosteloze stad en proberen waar mogelijk gewonden te helpen. Door hun ogen zien we de verbazingwekkende verwoestingen. Jaren later keert Hersey terug naar Hiroshima en laat zien wat er van de zes geworden is. Het leven heeft nooit meer zijn gewone gang hernomen.
Met 'De vader van Artenio' schetst Frida Vogels een ontroerend beeld van haar schoonvader Salvatore De Matteis (1893-1969), die de lezer van haar dagboeken zullen herkennen als een van de interessantste figuren onder haar familie en vrienden.
In tijden van crisis verdwijnen soms plotsklaps veel oude zekerheden. De wereld schudt op haar grondvesten. Je voelt je kwetsbaar. Het zijn de antieke filosofische inzichten die ons de weg wijzen in hoe we moeten leven, juist nu.
Benjamins reputatie als meester van het essay en als radicale cultuurcriticus wordt de laatste jaren in brede kring erkend. De hier bijeengebrachte essays over taal en geschiedenis laten de lezer kennismaken met de diepste denkmotieven van Walter Benjamin.
De geschiedenis van Europa is voor een groot deel bepaald door de leden van één eeuwenoud geslacht: het huis Habsburg. In 'De Habsburgers' vertelt historicus Martyn Rady het epische verhaal van een bijna duizend jaar durende dynastie en de schepping – en ineenstorting – van een oppermachtig rijk.
Dit boek geeft een onmisbaar overzicht van de rampzalige jaren van Trumps presidentschap. Gessen vertelt hoe de media en andere instituties beschadigd raakten en laat zien hoe wat velen voor waar en betekenisvol hielden werd vernietigd.
In 'Radetzkymars' (1932) vertelt Roth de laatste jaren van de Habsburgse monarchie aan de hand van het verhaal van de familie Trotta. Voor vele lezers is het melancholische verlangen naar een 'wereld van gisteren', die overzichtelijk is en houvast biedt, herkenbaar.
