Mensen worden uitgesloten om wie ze zijn of omwille van de groep waartoe ze behoren. De weigering om over dit onrecht na te denken nam toe voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het is ook vandaag een opvallend gegeven. Dat er gelijkenissen te beschrijven zijn tussen de jaren 1930-40 en nu is geen toeval. Maar evenzeer zijn er verschillen vast te stellen en kunnen er vraagtekens geplaatst worden bij de lessen uit de geschiedenis. In dit boek staan twee getuigenissen tegenover
elkaar. Die van twaalf intellectuelen en kunstenaars die in Buchenwald verbleven; zij getuigen over hun leven en menswaarde. En die van achttien actuele denkers, tegenwoordig academisch of pragmatisch actief; zij reflecteren over de druk die er ook vandaag ligt op veelzijdigheid en democratie Elk vanuit hun discipline of invalshoek waarschuwen ze voor historisch geheugenverlies. Allemaal doen ze dat vanuit de overtuiging dat de idealen van het humanisme en de Verlichting ons kunnen blijven inspireren.