Een samenleving kan niet zonder regels. Maar wat te doen met hen die zich daar niet aan houden? Daarover gaat de Historische atlas van misdaad en straf. Tweeduizend jaar geleden, in de tijd van
Romeinen en Germanen, worden misdaden in eigen kring bestraft.
Pas in de loop van de middeleeuwen krijgt de overheid geleidelijk een rol. Strafbare feiten zijn niet meer alleen schendingen van de
belangen van privépersonen, maar ook aanslagen op de rechtsorde, waarover de overheid moet waken.
Wie als verdachte van een misdrijf wordt gearresteerd, kan alleen worden veroordeeld als hij zijn misstap bekent. En om bekentenissen
te verkrijgen – of eigenlijk af te dwingen – kunnen verdachten gemarteld worden. De scherprechter heeft een heel arsenaal aan martelwerktuigen om de verdachte tot een bekentenis te dwingen:
duimschroeven, vuurtoortsen, gesels en tangen. Eenmaal veroordeeld wacht vaak de galg als doodstraf. Ook al brengt de Franse tijd
– tweehonderd jaar geleden – een humaner strafrecht, lijf- en doodstraf zijn niet zomaar afgeschaft.
Hoewel de media soms anders doen vermoeden, is het aantal moorden en doodslagen in onze tijd maar een fractie van eeuwen geleden. Wel is er nieuwe criminaliteit: cybercrime, witteboordencriminaliteit
en een goed georganiseerde drugsmaffia. Daar konden
de Limburgse Bokkenrijders alleen maar van dromen.

Nederlanders over de schreef biedt een rijk geïllustreerd en helder overzicht van
de Nederlandse geschiedenis van misdaad en straf.